BALIK FİZYOLOJİSİ

1-FİZYOLOJİ NEDİR?

Yaşayan bir canlıdaki çeşitli organların fonksiyonlarını bunların birbirleriyle olan ilişkilerini ve bu ilişkiyi sağlayan mekanizmayı bilimsel gerçekler ve bilimsel metotlar ile açıklayan bilim dalıdır. Anatomi vücuttaki yapı ve organları morfolojik düzeyde incelerken fizyoloji bu yapı ve organları çalışma prensibi ve birbirleri arasındaki ilişki açısından inceler.

2-KATABOLİZMA VE ANABOLİZMA (BESLENME FİYOLOJİSİ) NEDİR?

-KATABOLİZMA: Vücuda alınan gıdaların bir kısmının parçalanarak enerji üretmesi olayıdır.

-ANABOLİZMA: Vücuda alınan gıdaların bir kısmının vücut dokularının şekillendirilmesinde kullanılması olayıdır.

3-BESLENME TİPİNE GÖRE BALIKLAR NELERDİR?

-Yırtıcı (Predatör) balıklar: Bunlara karnivor balıklar da denir, çoğunda dişler kavrayıcı ve tutucudur. Mandibula çok iyi gelişmiştir ve midelerinde kuvvetli bir asit salgısı vardır. Bağırsakları ot yiyen (herbivor) balıklara göre oldukça kısadır. Esox lucius bunlara örnek olabilir.

-Otlayıcı balıklar: Gıdalarını çok küçük parçalar halında alırlar. Bitkilerin yanı sıra plankton ve diğer küçük organizmalarla beslenebilirler. Cyprinus carpio gibi balıklar da beslenmelerine yardımcı olmak için dudakları ileri doğru açılabilen körük şeklinde bir yapı kazanır. Scaridae planktonla beslnenlere örnek teşkil edebilir.

-Gıdalarını süzerek alan balıklar: Solungaç tarakları sıkı ve uzuncadır, tarak aralarından filtre edilerek alınan planktonlar ağız içerisinde bezelye çorbası kıvamına getirilip yutulur. Ağızları açık olarak yüzerler. En belirgin örnek Brevortia tyrannus olabilir.

-Emici balıklar: Çamur içerisinde yaşayan organizmaları emerek beslenirler. Dudak ve ağız emme olayına uygun olarak gelişmiştir. Ağız çevresinde besinin yerini belirleyen gelişmiş bıyıklar vardır. Avlarını ağızlarından düşürmeden uzun süre muhafaza edebilirler. Örnek ise cipenseridae ve Cyprinidae olabilir.

-Parazitel balıklar: En güzel örnekleri Lampreyler ve Myxinidae dir. Bu balıklar konakçının derisi üzerine tutunurlar ve bu bölgeyi irrite ederler daha sonra salgıladıkları enzimle buranın delinmesini sağlarlar. Açtıkları delikten konakçının vücut sıvısını emerek beslenirler. Ağızları tutunmak ve emmek için gelişmiştir.

4- GIDALARIN SİNDİRİM KANALINDAKİ HAREKETİNİ AÇIKLAYINIZ?

Sindirim kanalı yumuşaktır ve mukus bezleri açısından zengindir. Mukus en çok yemek borusunda salgılanır ve kayganlık sağlar. Gıdalar kanalın kendine özgü ritmik hareketleriyle yer değiştirir.  Bu olay kasların kontraksiyonu ile peristaltik kasılmalar ve gevşemelerle olur. Sindirim kanalının kısımları olan mide, bağırsak ve pyloik kör keselerde mukus bezinden başka sindirim enzimi ve asit salgılayan bezler vardır. Ayrıca karaciğer ve pankreas da sindirimde önemli rolleri olan salgılar salarlar. Sindirimin hızı balığın türüne, gıdanın cinsi ile miktarına ve su sıcaklığına bağlıdır. Yavru balıkların büyülere göre daha hızlı sindirim kabiliyeti vardır.

5-KARACİĞERİN EXTRA GÖREVLERİ?

Karaciğerde oluşan safra suyu, yağı eritebilen safra tuzlarını ve safra pigmentlerini içerir. Safra tuzları yağların emilsüyon haline gelmesini sağlamasının yanı sıra yağ asitlerinin, monogliseridlerin ve yağ içerinde eriyen vitaminlerin suda eriyebilir hale gelmesinde rol oynar. Safra tuzları bağırsaktaki sindirim sıvısı pH değerinin ayarlanmasını da sağlar. Karaciğer yağ ve kan şekeri için bir depo organıdır. Vitamin A ve D nin muhafaza edildiği, kan hücrelerinin yıkımının yapıldığı yerdir.

6-PANKREASIN EXTRA GÖREVLERİ?

Pankreas proteinlerin parçalanması için tripsin, yağların parçalanması için lipaz ve karbonhidratların parçalanması için de amilaz enzimi salgılar. Pankreasın ekzokrin fonksiyonunun yanı sıra endokrin fonksiyonu da vardır. Bu fonksiyon; Langerhans tarafından salgılanan insülinin doğrudan doğruya kana verilerek karbonhidrat metabolizmasını kontrol ve ayar etmesidir.

7-EKZOKRİN GÖREVİ GÖREN ENZİMLER NELERDİ?

-Tripsin: Proteinleri parçalar.

-Lipaz: Yağları parçalar.

-Amilaz: Proteinleri parçalar.

8- BESLENMEDE UYARI MEKANİZMASINI AÇIKLAYINIZ?

-İnternal uyarı faktörü: Balığın kendisi tarafından oluşturulur. Koku ve tat duygusu ile gıdanın morfolojik şeklidir.

-External uyarı faktörü: Balığın yaşam çevresinde oluşur. Mevsimler, gün uzunluğu, ışık ve su sıcaklığı.

9-BALIKLAR İÇİN GEREKLİ AMİNOASİTLERİ YAZINIZ?

Arginin-Histidin-İzolösin-Lösin-Lisin-Methionin-Fenilalanin-Treonin-Triptofan-Valin.

10-GIDALARIN EMİLİMİNDEKİ (Absorbsiyon) ÜÇ TEORİYİ YAZINIZ?

I)Osmoz, difüzyon, bağırsak içi basınç ve emilme gibi fiziko-kimyasal olaylardan oluşur.

II)Fiziko-kimyasal olaylarla açıklanması mümkün olmayan, sadece bağırsak epithelial hücreleri tarafından yürütülen bir olaydır.

III)Epithelial hücre aktiviteleri ile osmoz, difüzyon gibi fiziko-kimyasal olayların müşterek rolü ile gerçekleşir.

11-BALIKLARDA ENERJİ TÜKETİMİNE ETKİ EDEN FAKTÖRLER NELERDİR?

-Su Sıcaklığı: Canlılarda genel olarak metabolik hızı vücut sıcaklığının her 1 santigrat artmasıyla %10 artar. Balık vücut sıcaklığı çevre sıcaklığına doğrudan bağlı olduğundan diğer canlılardan farklı olarak sıcaklığın her 10 santigrat artmasıyla balık metabolizmasının hızının 2 kat arttığı gözlenmiştir.  Alabalıklarda yapılan bir araştırmada açlık halinde su sıcaklığının 1 santigrat artmasıyla balık ağırlığında %10 kayıp gözlenmiştir.  

-Işık: Yapılan araştırmalarda belirli bir düzeydeki ışık altında beslenen sazan yavrularının karanlıkta beslenenlere göre daha fazla Oksijen tükettiği yani metabolik faaliyetlerin biraz daha arttığı görülmüştür.

-Mevsimler: Kahverengi (Brown trout) alabalık üzerinde yapılan araştırmada yazın çok aktif olan balık kış mevsiminde aynı aktiviteyi göstermedikleri tespit edilmiştir. Balığın oksijen tüketimi ise özellikle döl verimi döneminde artarak en yüksek noktaya ulaşır.

-Su Akıntısı: Balıklar yaşadıkları ortamın akıntı ve girdap gibi su akıntısındaki değişikliklerin artması sonucu oluşan zorlayıcı koşullar altında enerji tüketimini maksimum noktaya ulaştırırlar. Bu gibi durulmada balık önce dengede kalabilmek için ve sonra da yüzebilmek için iki çeşit enerji tüketimi yapmaktadır.

-Balık Büyüklüğü: Schaeperclaus (1983) yılında yapılan araştırma küçük balıkların metabolizma hızının büyük balıklara göre daha fazla olduğu gerçeğini ortaya koymuştur.  

12-DOLAŞIM SİSTEMİ NEDİR?

Atık madde ve karbondioksitin dışarı atılmasının sağlayan siteme verilen addır. Dolaşım sistemi elemanları kan, damarlar (atar-toplar damar), kılcal damarlar ve kalptir.

13-KANIN GÖREVLERİ?

-Transport: Oksijen, besin, enzim ve hormon iletimini sağlar.

-Homeostazis: Isı, pH, tuz ve sıvı dengesi, osmotik basınç ve denge sağlamak için hormonal kontrol sağlar.

-Koruma sağlamak. Kan kaybına karşı pırtılaşmayı sağlamak.

14-SAĞLIKLI BALIKTA HEMATOLOJİK PARAMETRELERİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER?

Yaş, mevsim, yakalama yöntemleri, suyun pH sı, seksüel olgunluk.

15-KALBİN ŞEKLİ VE KIKIRDAKLI-KEMİKLİ ALIK KALBİ ARASINDAKİ FARK?

-KIKIRDAKLI: Konus arteriosus üzerindeki kapaklar ile kan pompalandıktan sonra geri gelemez.

-KEMİKLİ: Konus arteriosus yerine bulbus arteriosus vardır. Pompalanan kan bu yapı sayesinde daha şiddetli bir şekilde pompalanır ve kan solungaçlara kadar gider. Burada gaz değişimi olur.

16-VASKULARİZASYON VE INNERVATİON NEDİR?

Bir yapının damarlar ile donatılmasına vaskularizasyon, sinirlerle donatılmasına ise innervation denir.

17-KANIN PLAZMASINDAKİ ORGANİK VE İNORGANİK MADDELER NELERDİR?

-Organik asitler, aminoasitler, proteinler, karbonhidratlar, vitaminler, hormonlardır. Bunların yanı sıra lipoproteinler de burada bulunur. Plazmada bulunan proteinler ise:

-Albümin: Ozmotik basıncı kontrol eder.

-Lipoprotein: Lipidlerin taşınmasını sağlar.

-Globulin:Heme bağlantısını sağlar ve hemoglobini oluşturur.

-Seruloplasmin: Bakırın bağlanmasını sağlar.

-Fibrinojen: Kanın pırtılaşmasını sağlar.

-Iodurophorin: Balığa özgü iyotu sağar.

Kanın plazması içerisinde madde oranı %0.9 miktarındadır.( Na, K, Ca, P tuzları ile Fe, Cu gibi metal iyonlarıdır)

18-PLAZMANIN GÖREVLERİ?

Plazma sayesinde alınan besinler dokulara taşınır. Bunların kullanımı sonucu oluşan atıklar dokulardan alınıp atılır. Endokrin salgısının iletimini sağlar. Ayrıca asit-baz dengesinin sağlanması ve vücut ısısının ayarlanması da plazmaya bağlıdır. Ancak solunum gazlarının taşınmasında plazma değil, eritrositler görev yapar.